Latin grad u Vrmdži
0 komentaraLegende i priče o latinskom gradu Vrmdžani su prenosili s kolena na koleno. Putnici, hroničari, hroničari i namerni putnici pisali su o latinskoj metropoli... Pošto je ranije bio rimska citadela, latinski grad je najverovatnije nazvan po Latinima.
Selo Vrmdža, koje stanovnici nazivaju i latinski grad, izgrađeno je na strmoj krečnjačkoj litici. Svuda se nalaze stene jedinstvenog izgleda, ali niko ne zna da li su to ruševine nekadašnjeg utvrđenja ili samo stene neobičnog izgleda.
Sa magistralnog puta koji vodi ka Sokobanji vide se ostaci stare tvrđave. Meštani ga nazivaju latinskim gradom. Za rimsku tvrđavu se kaže da je podignuta da nadgleda i štiti carski put koji vodi ka Bliskom istoku. Dograđen je u šestom veku, za vreme vladavine cara Justinijana, i služi kao tvrđava i linija odbrane od avarske invazije Slovenije na teritoriji moćnog Rimskog carstva. Nije poznato da li je neki vladar kasnije podigao zamak na temeljima latinskog grada. Sve ostalo je zasnovano na mitovima, folkloru i tradiciji, a ne na antropološkim činjenicama. Među starosedeocima se priča da su ga podigli Latini, koji su svi stajali od čoveka do čoveka i postavljali kamenje na vrh.
Milan Milijević u svojoj knjizi o Kneževini Srbiji citira narodnu baladu koja svedoči o nastanku grada Vrmdžana. Samo je jedan dobar junak izgradio grad. Kada ga je podigao, raskošno je potrošio bogatstvo, opustošio narod i duboko se pokajao. "Zašto mi je potrebna kamena kula?" Nemam majku da sedim u svojoj kući, ni krmaču da mi donese vode, ni poljupca da hodam. Oterao sam siromašne sirotinje dok sam nagradio ovu provaliju, a siroče je procvetalo u majci. Bogatstvo sam potrošio na nevoljene, izvukao vodu na najvišoj tački, a žedne ostavio osiromašenim.
Pričale su se priče o vodi u gradu, kako je izgrađen vodovod sve do vrha, ali kada je neprijatelj zauzeo grad, nije mogao da preseče dovod vode opsednutima. Grad je bio opkoljen, ali neprijatelj nije mogao da ga zauzme. Tada je stigla jedna baba i poručila pobednicima da ne daju konja vodom devet dana i da ga puste desetog. Voda treba da bude dostupna svuda gde konj kopa i grize. Kao rezultat toga, napadači su opkoljenima prekinuli dovod vode.
Priča se i o Deli Radivoju, bratu Starine Novaka, i njegovoj basnoslovnoj kuli. Neki kažu da je to grad Vrmdžana, a drugi da u susednom selu ima neotkrivenih ruševina. Bez obzira na to, Deli Radivoje je sedeo na vrhu kule, čuvajući banjsku dolinu od Turaka.
Sultan Musa je opljačkao grad 1413. godine. Musa Kesedžija je naziv za njega u narodnim pesmama. Nakon toga su oslobođeni gradovi Sokolac, poznatiji kao Soko - grad Bolvan, odnosno Bovan, Lipovac i drugi.
Foto galerija
Vrmdža
