Moderna Sokobanja

Sokobanja je u svojoj istoriji imala periode skokovitih napretka i stagnacije, zastoj u razvoju dešavao se uglavnom u vremenima političkih previranja ili sukoba, tako da ni I svetski rat po tome nije bio izuzetak. Nakon perioda bez napretka usledilo je vreme najvećeg prosperiteta a to je vreme između dva svetska rata. Ovaj talas napretka i razvoja bio je primetan u celoj državi, tadašnjoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

Ovo je bio period kada je najviše urađeno na razvoju infrastrukture te su uvedeni kanalizacija, vodovod, struja, javna rasveta i na taj način sada već modernizovana banja postala je još posećenija. Tada su izgrađene mnogobrojne vile i impozantne građevine koje postoje i danas tako da je Sokobanja postala i centar društvenih zbivanja, političkog i kulturnog života.

Nakon perioda procvata usledio je Drugi svetski rat, koji je samo dokazao ono što je našem narodu već odavno poznato, da su ratni sukobi neizbežni kada se živi na zemlji koja je pored toga što je riznica prirodnih bogatstava ujedno i na raskrsnici svetskih puteva. Ipak u ovim turbulentnim godinama Sokobanja nije doživela velika razaranja. Najviše je pretrpela štete od Bugara, Nemaca ali i zbog prisutnog sukoba dve oslobodilačke frakcije – četnika i partizana. Oko 500 ljudi sa ovog područja je nastradalo tokom ovog rata, neki u borbi dok su drugi streljani od strane okupatora. Ratni sukobi na ovom prostoru su prestali sredinom 1944. godine.

Izletišta, istorijski spomenici, građevine i grad uopšte, nisu pretrpeli veća oštećenja u toku II svetskog rata. Prvi hotel, Hotel Evropa, koji je sazidan u Sokobanji od strane trgovca Velje Milenkovića pred sam početak ratnih sukoba, ostao je sačuvan kao i mnogobrojne vile najbogatijih ljudi tadašnjeg doba. Ostale su neoštećene i kafane, trgovinske radnje, gradska bolnica kao i kupatila sa termalnim vodama. Svesni lekovite moći sokobanjskih voda i klime, nekako su je svi štedeli i čak koristili u to vreme za oporavak i lečenje ranjenih, ili predah onih koji su učestvovali u borbama.

Period koji je nastupio nakon II svetskog rata obeležen je društvenom reformom gde je elitistički pristup bilo kom aspektu života postao nepoželjan i sve snage su ulagane u izjednačavanje klasa. Principi Komunističke Jugoslavije podrazumevali su ubrzanu imdustrijalizaciju i masovnu kulturu. Sva ova previranja odrazila su se na Sokobanju tako što je ona naprasno, od nekadašnjeg centra modernog života namenjenog eliti, sada otvorila vrata svima, postala je pristupačna sve rastućoj srednjoj klasi, što je dovelo do naglog porasta broja turista.

U narednim decenijama postalo je neosporivo da Sokobanja više nema dovoljno kapaciteta za toliki broj turista, tako da je već šezdesetih godina XX veka izgrađen veći broj hotela kao što su: Zdravljak, Hotel Turist, Hotel Moravica, Hotel Sunce. Pored hotela turistička ponuda obogaćena je izgradnjom Zavoda za rehabilitaciju, Odmarališta Rvi, restorana Vrelo i mnogih drugih objekata. Sva ova ulaganja višestruko su se isplatila jer je u narednim godinama Sokobanja beležila rekordan broj gostiju.

Napredak i urbanizacija grada ogledali su se i u izgradnji gimnazije, doma zdravlja i modernizaciji vrtića. Kako bi se olakšao dolazak do Sokobanje, izgrađena je mreža modernih puteva, trgova i ulica te je Sokobanja postala dobro povezana sa većim gradovima u okruženju.

Izgradnja modernih puteva nije pogodovala samo gostima iz drugih gradova već i lokalnom seoskom stanovništvu koje je sada moglo lakše da plasira domaće proizvode poput sokobanjskog sira i jagnjetine uzgajane na obroncima Rtnja.

Savezna Federativna Republika Jugoslavija je sprovodeći plan modernizacije države, namerno izostavila izgradnju fabrika i postrojenja na ovom području, sa željom da se očuva netaknuta priroda i nastavi sa razvojem turizma kao osnovne privredne grane. Upravo je to razlog što i danas Sokobanja nema razvijenu privredu osim nekih manjih industrija za prehranu i preradu mleka i mesa. Budući da je od davnina privlačila turiste kako bi se u njoj lečili, odmarali i uživali, osnovna grana privrede ostala je turizam i ugostiteljstvo.

Sokobanja je uspela da prebrodi period ekonomske krize, hiperinflacije, tranzicije, demokratskih promena i da sačuva svoj duh navodeći turiste da je i dalje posećuju. Bezbrojna prirodna bogatstva su odolela mnogim nedaćama koje su tako često pogađale Balkansko poluostrvo.

Veliki broj posetilaca nastavio je da dolazi u Sokobanju iz svih krajeva jer se dobar glas pročuo i nastavio da se širi svakom novom posetom ovoj riznici prirodnih bogatstava.