Monografija Sokobanje
0 komentaraDanas će biti promovisana knjiga „Sokobanja 1837–2007." u Etnografskom muzeju u Beogradu. Promociji će pored autora, Ljiljane Nikolić i prof.dr. Stevana Stankovića prisustvovati i predstavnici opštine Sokobanja, Organizacije za turizam, kulturu i sport, Sokobanja, beogradski glumci, novinari, pisci...
Sokobanja je bila poznata kroz vekove pod imenima: BANJA, BANJICA, VAROŠ-BANJA, VELIKA BANJA, ALEKSINAČKA BANJA i SOKOL BANJA. Sadašnje ime Sokobanja datira iz sredine XIX veka. Istraživanja arheologa Zvonimira Kaluðerovića iz SANU ukazuju da su pećine na Ozrenu i Devici bila staništa neandertalca. U doba neolita, na tlu Trebiča postojala je ljudska naseobina. Na terenima Vrmdže i Šarbanovca pronaðeni su predmeti od gvožða i bronze, što ukazuje da se tu živelo u poslednjim decenijama VIII i VII veka pre nove ere. Tribili, najveće i najmoćnije pleme u srednjem delu Balkanskog poluostrva, Skordisci i Mezi, kretali su se ovim područjem, koje krajem i veka osvajaju Rimljani. Za njihovo viševekovno gospodarenje vezuju se ostaci rimskog druma i Sokograda. Na to podsećaju vodovodne cevi, i ostaci temelja na kojima je izgraðeno kupatilo ''Park''. O tome su pisali Feliks Kanic i drugi putopisci i istraživači. Sloveni su ove krajeve naselili u VII veku. Za vreme Nemanjića obnavlja se Banja, zidaju manastiri. Krajem XIV veka sve se menja. Banja pada pod tursku vlast 1398. godine. Za vreme vladavine sultana Muse, turski vojni zapovednik Hamza odmetnuo se od sultana i zauzeo Sokograd. Meðutim, 1413. godine srušio ga je Bajazitov sin, kao i druge tvrðave u okolini (Vrmdžanski grad, Bovan....).Tada je banjski kraj opustošen i njegovo stanovništvo je dobrim delom raseljeno. Termalna kupatila su i dalje korišćena i nikada nisu bila zatrpavana. To potvrðuju zapisi Evlije Èelebije iz 1663. godine, zatim zapis grofa Šmetaua iz 1737. godine, Franca Pokornog iz 1784. godine, Feliksa Kanica iz 1860, 1864. i 1897. godine. Sokobanjska kotlina je od dolaska Slovena bila naseljena Srbima. Stalno je bila izložena krupnim migracionim kretanjima. Dolazili su najviše iz Srbije i Crne Gore. Srbi su ovde opstajali i za vreme Turaka. Pred Prvi svetski rat, od 575 porodica ili 3.709 kuća, svega je 79 familija ili 688 kuća bilo starosedelačko. Iseljavanja iz ovih krajeva bila su manja. Uglavnom su bila posle propasti Prvog srpskog ustanka.
Ovo je samo deo veoma interesantne istorije najpoznatije srpske banje, sa najdužom tradicijom u organizovanom turizmu u Srbiji, koju opisuje monografija Sokobanje. Promocija knjige u Sokobanji održaće se 8. aprila.
